Dünyayı bir masada toplayan Monopoly 90 yaşında!

Dünyanın en ikonik masa oyunlarından biri olan Monopoly, 90. yaşını kutluyor.

1935 yılında piyasaya sürülen bu oyun, dünya çapında 275 milyondan fazla sattı ve 47 dile çevrildi. Tabiri caizse tüm dünyayı bir masada topladı ve farklı kültürlerden gelsek de aynı oyundan keyif alabileceğimizi gösterdi. 7’den 70’e milyonlarca kişiyi kendine çeken Monopoly, 90 yıl boyunca pek çok farklı temayla piyasaya sürüldü. Bazı edisyonları “paha biçilemez” olarak nitelendirilirken, ünlü oyun hakkında ilginç bilgiler de insanı fazlasıyla şaşırtıyor.
Bazılarını senin için derledik:

* Monopoly, 1903 yılında ABD’de feminist oyun tasarımcısı Lizzie Magie tarafından insanları ödüllendiren bir ekonominin, tekellerin tüm zenginliği elinde tuttuğu bir ekonomiden daha iyi olduğunu göstermenin bir yolu olarak yaratılan The Landlord’s Game‘den türetildi.^[Oyun aynı zamanda ekonomist Henry George’un teorilerini, özellikle vergilendirme konusundaki fikirlerini desteklemeyi amaçlıyordu. Landlord’s Game‘in başlangıçta iki kural seti vardı; biri vergi içeriyordu, diğeri ise şu anki kuralların temelini oluşturuyordu.

* Oyunun lisansı daha sonra İngiltere’de Leeds merkezli Waddingtons tarafından satın alındı. Bu şirket, Atlantik’in diğer yakasında ünlü Londra mekanlarını içeren Monopoly setini yarattı. Böylece oyun, İngiltere’de pek çok aile toplantısının, Noel’in ve yağmurlu hafta sonlarının vazgeçilmez bir parçası hâline geldi.

* Monopoly’yi İngiliz istihbarat servisleri bile kullandı, öyle ki İkinci Dünya Savaşı sırasında savaş esirlerine gönderilmek üzere gizli kaçış planlarını içeren bir Monopoly bile tasarlandı. Günümüzde savaş zamanı tasarlanan Monopoly setleri müzayedelerde yüksek fiyatlara satılıyor.

* İlk dönem Monopoly’ler “masa oyunu” tabirine tam olarak uyuyor çünkü gerçekten bir masa olarak tasarlanmış! Ayaklı satranç masalarına benzeyen Monopoly masasında zar ve piyonlarını koymak için çekmece bile bulunuyor.

* Müzayede sitesi Auctionet’in antika uzmanı Kayleigh Davies, “Monopoly sadece bir oyun değil, aynı zamanda popüler kültürün bir parçası ve 90 yıllık tarihinde büyük ölçüde değişmeden kaldı. Bu, oyunun koleksiyonluk statüsünü olumlu yönde etkiliyor ve oyunun lüks sürümleri yüksek fiyatlara satılabiliyor” diyor ve elinde çocukluğundan kalan eski bir Monopoly seti olanlara bu oyunları tozlu raflardan alıp kontrol etmesini öneriyor.

* Parker Brothers 1991 yılında ABD merkezli Hasbro tarafından satın alındı ama oyun özellikle İngiliz kültüründe vazgeçilmez bir yere sahip. Öyle ki Kraliyet Darphanesi, geçtiğimiz günlerde Monopoly’nin 90. yılını kutlamak amacıyla 50 penilik hatıra parası bile piyasaya sürdü. Darphane, ilk kez Birleşik Krallık parası üzerinde bir masa oyunu olduğunu söyleyerek oyunun onlar için ne kadar değerli olduğunu belirtiyor.

* Bahsettiğimiz gibi Monopoly özellikle İngilizler için çok değerli hatta, yine 90. yaşı kutlamak için Londra bir Monopoly oyununa çevrildi. Şehir sakinlerine belirli direktifler verilerek Londra’da dolaşan dev bir gümüş Monopoly şapkasını bulmaları istendi. Dev şapkanın fotoğrafını çekip paylaşanlara yeni basılmış Monopoly hatıra parası, gümüş para ve koleksiyoncular için bir adet som altın para verildi.